Onderzoek

Levenslang leren voor iedereen 

Hoe kunnen brugfiguren niet-lerende burgers tot leren brengen? En welke gespreksmethodieken kunnen ze daarbij hanteren?

Een grote groep burgers vindt de weg naar leren nog onvoldoende omdat drempels of geen leernood ervaren. Hoe kunnen brugfiguren deze burgers helpen om de stap naar leren te zetten? En welke gespreksmethodieken kunnen ze daarbij hanteren?

Dat is het uitgangspunt van het onderzoek dat we in de opdracht van de Vlaamse overheid samen met IDEA en The Argonauts voeren. Praktijkexperten LIGO en ACV Innovatief versterken het onderzoeksproject.

Eind 2021 hechtte de Vlaamse Regering haar goedkeuring aan het actieplan levenslang leren ‘Koers zetten naar een lerend Vlaanderen’. Daarin worden door het Partnerschap Levenslang Leren 47 acties, verdeeld over 7 thematische vlaggenschepen, geïdentificeerd die als noodzakelijk gezien worden inzake ontwikkel- en opleidingsbeleid in Vlaanderen. De focus ligt daarbij op kennis opbouwen en delen (vlaggenschip 1), actoren connecteren, sensibiliseren en mobiliseren (vlaggenschepen 2 en 3), competenties centraal stellen (vlaggenschip 4), ondersteunen en begeleiden (vlaggenschepen 5 en 6) en partnerschappen stimuleren (vlaggenschip 7).

Het actieplan reikt een coherent en mobiliserend kader aan voor de vele actoren in levenslang leren, om de komende jaren een versnelling hoger te schakelen. De horizon ligt, in lijn met het actieplan voor de Europese pijler van de sociale rechten, in 2030. Met het actieplan schrijft Vlaanderen zich in de Europese ambitie in om op dat moment tot een opleidingsdeelname van 60% te komen.

Extra aandacht gaat naar burgers en organisaties voor wie de drempels om te participeren aan levenslang leren momenteel te groot zijn.

We onderzoeken nu hoe we de rol van brugfiguren voor levenslang leren kunnen vormgeven. Deze brugfiguren zijn actief in diverse leercontexten (werkvloeren, bemiddeling, onderwijs ...), komen in contact met verschillende doelgroepen, sensibiliseren potentiële lerenden en leiden hen toe naar (formeel, non-formeel of informeel) leren. We onderzoeken verder in welke mate we een laagdrempelige gespreksmethodiek kunnen uitwerken voor het capteren van leervragen, het identificeren van drempels, alsook voor oriëntering en ondersteuning zodat die die breed kan ingezet worden door organisaties (hr-diensten, bedrijfsleiders, collega-werknemers, loopbaanbegeleiders, hulpverleners …).

In het OESO-onderzoek ‘The Faces of Learners in Flanders’ (OECD, 2022) worden negen profielen bepaald van volwassen leerders in Vlaanderen.  In dit onderzoek focussen we ons op de profielen 1 (disengaged from learning) en 2 (unmotivated due to age and health obstacles). Een hele uitdaging om ook hen te engageren tot levenslang leren in een samenleving die complexer en uitdagender wordt.

De volgende maanden zullen we via educatief ontwerpend onderzoek trachten te komen tot concreet bruikbare eindproducten. Literatuuronderzoek, workshops met gebruikers, interviews met best-practices in binnen- en buitenland, klankbordsessies met experten-organisaties en interviews met niet-lerenden zullen ons de nodige inzichten opleveren om verder ontwerpend aan de slag te gaan.

Leren boven de maat - onderzoek in samenwerking met de Universiteit van Antwerpen

De afgelopen jaren bouwden we een unieke expertise op rond ‘het leren van kenniswerkers’ in professionele organisaties. Via fundamenteel wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met de Universiteit Antwerpen en ondersteund door de Vlaamse overheid via een IWT innovatiemandaat brachten we de leerkenmerken van kenniswerkers in kaart.

We ontwikkelden hiervoor een ‘leercompetentiemonitor’ die een uniek inzicht geeft in persoonlijke leerkenmerken van kenniswerkers om zo een betere afstemming van hun persoonlijk ontwikkelingstraject mogelijk te maken. Meer informatie over deze leercompetentievragenlijst vindt u op www.lerenbovendemaat.be.

‘Leren boven de Maat’ vertrekt van de vaststelling dat het leerrendement van klassieke, groepsprofessionaliseringsactiviteiten (lees: “de klassieke opleiding”) een ondermaats is. Via de inzichten verworven door ons onderzoeksproject kunnen we dit rendement ‘boven de maat’ tillen.

We kunnen vanuit ons onderzoek onder meer volgende concrete producten aanbieden:

• Leercompetentiemonitor: Brengt gepersonaliseerd de leerkenmerken van kenniswerkers in kaart en geeft passende tips om efficiënter met je leren om te gaan. 
• Toolbox: Geeft concreet advies over tools en werkvormen om krachtiger met leren om te gaan.   Aangepast aan de specifieke leerkenmerken zoals bepaald via de leercompetentiemonitor. 
• Didactische placemats: Oordeelkundig vormgegeven placemats die tijdens opleidingen leerders activeren om met de leerinhouden aan de slag te gaan op de werkplek, om te overleggen met collega’s of om erover te communiceren. 
• Opleidingen en workshops rond leren voor kenniswerkers: Hoe word je architect van je eigen leerpad? Hoe geef je een ondersteunende leeromgeving vorm die kracht leren voor alle medewerkers mogelijk maakt? Hoe faciliteer je teamleren? Hoe faciliteer je netwerkleren? Hoe faciliteer je informeel leren? 
• Architectuur van complexe leeromgevingen: Adviesverlening en co-creatie 

Wil u meer te weten komen over “Leren boven de Maat”? Bezoek zeker www.lerenbovendemaat.be  of contacteer ons voor een persoonlijk gesprek.

* Voor “Leren boven de maat”, toegepast op onderwijs, wordt met “kenniswerkers” bedoeld: bestuurders, directieteams, lerarenteams, leraren, leden van het ondersteunend personeel. De concrete producten die vanuit dit onderzoek kunnen aangeboden worden richten zich in onderwijscontext dus op deze specifieke groep van kenniswerkers.x

PhD onderzoek Pieter Sprangers: van utopie naar onderzoek naar utopie…

Pieter behaalde een doctoraat in design (scientific educational design research). 

Wat meerdere jaren geleden startte als een utopisch manifest onder de titel ‘Edushock, breinoptimizer voor leren in de toekomst – Lannoo Campus’ is ondertussen stap voor stap een onderbouwd model geworden. Het startpunt is dat bestaande ‘educational systems’ zoals bv. scholen maar ook opleidingsafdelingen in bv. bedrijven heel wat deficiënties en fricties vertonen. In zijn wetenschappelijk onderzoek bestudeert Pieter vanuit het oogpunt van een designer onderwijs.  Hij plaatst daarbij de ‘learner experience’ centraal: de ervaring die de lerende met het leren heeft. Binnen de wetenschap gaat het om een nieuwe tak : ‘scientific educational design research’.  Pieter zet ondermeer via action research onderzoeksinterventies op in échte leeromgevingen om te komen tot bruikbare en effectieve oplossingen.  Hij structureert zijn onderzoek zorgvuldig om zo theoretische concepten te ontwikkelen die het werk van educational designers in de toekomst kan ondersteunen.  Voorbeelden van experimenten zijn ‘nomadisch leren ©’ en ‘bewegend leren ©’, ze dragen bij tot de concrete onderwijskundige praktijk.  En zo komen we stap voor stap dichter bij de utopie : ‘hoe kan de ervaring die de lerende met het leren heeft zo fantastisch zijn zodat de lerende nooit meer zou willen dat het stopt … levenslang leren in de praktijk!’
 
Meer info over het wetenschappelijk onderzoek van Pieter

Over Eduten onderzoek

Hoe kunnen we via artificiële intelligentie de leerervaring van de leerling sterk verbeteren, het leerrendement van de lerende sterk verhogen, de relationele component van het leren tussen leerkracht en leerling versterken én de werkdruk/planlast van de leerkracht substantieel verminderen? Dat is wat Eduten, het AI platform voor ondermeer rekenen en wiskunde mogelijk maakt. Eduten werd ontwikkeld vanuit meer dan 10 jaar (fundamenteel) wetenschappelijk onderzoek aan de Finse Turku universiteit. Wetenschappelijk onderzoek dat ‘evidence’ levert voor bovenstaande dimensies. Maar daar stop het flankerend onderzoek niet.  Met de introductie van Eduten in de Vlaamse en Nederlandse onderwijswereld willen we verder wetenschappelijk onderzoek inzetten om te verdiepen met betrekking tot volgende vragen: hebben Vlaamse kinderen/jongeren dezelfde prettige ervaringen met het AI platform als de Finse? Welke impact heeft het AI platform op een mogelijke growth mindset bij de jongeren? Nieuw aan dit flankerend onderzoek is echter dat we in Vlaanderen ook de positie van de leerkracht bestuderen : welke ervaring heeft de Vlaamse leerkracht met de education technology?  Voelen ze zich kundig genoeg om de flow aan learning analytics oordeelkundig te interpreteren en vervolgens gepersonaliseerd en gepast didactisch te handelen?  We voeren dit onderzoek in samenwerking met de onderzoeksgroep van de Turku universiteit in Finland.