Hoe de nood aan een nieuw afdak het startpunt kan zijn voor een redesign-project van de speelplaats …

Hoe fijn om na zovele jaren op bezoek te gaan in de school waar ik tussen m’n 6 en 17 zelf school liep en waar ik erg fijne herinneringen heb aan enkele ‘monumenten’ van leerkrachten en hechte kameraderie.

Ik ging in gesprek met directeur Willem Janssens over de complete make-over van hun speelplaats. In 2013 lag een kant-en-klaar dossier op de tafel om nieuwe afdaken op de speelplaats te bouwen. Bij nader inzien was dat een momentum om de volledige buitenomgeving te herdenken. De school beschikt immers ook over een mooie pandgang waar leerlingen voorheen niet binnen mochten zijn tijdens de speeltijd maar die meteen een mooi alternatief kon vormen voor de afdakplannen. 
De speelplaats uit de jaren 70 was tot op de draad versleten en vormde met de typische grijze betontegels een weinig aantrekkelijke grijze vlakte.

Willem vertelt enthousiast over de duidelijke keuze van de school om altijd oplossingen te vinden voor en kansen te zien in de uitdagingen van vandaag. De klimaatverandering is een niet te negeren fenomeen. Toch zijn er niet zoveel scholen die zelf actie ondernemen. Hoe kunnen we als school mee bijdragen? Hoe kan elke druppel regenwater die op onze schoolsite valt ofwel herbruikt worden voor bv. het sanitair ofwel gebufferd worden en infiltreren op de site zelf? Hoe kan het regenwater van de campus van 3 hectare groot niet meer terechtkomen in de vaak al overbelaste rioleringen en wateroverlast in de buurt voorkomen? Hoe kunnen we de speelplaats ontharden en vergroenen zodat het voor leerlingen en medewerkers een grote aantrekkingskracht heeft en daarbij rust en verkoeling brengt? En hoe kunnen we de speelplaats ook transformeren tot een krachtige leeromgeving?

‘We kozen – mede op advies van één van onze partners Regionaal landschap kleine en grote Nete – voor uitsluitend beplanting met inheemse soorten, mede om insecten aan te trekken en een ecologische meerwaarde te bieden. Van wilgentenen die in gevlochten vorm een scherm vormen voor wegspringende ballen, hazelaars tot wilde bloemenweides,’ vertelt Willem enthousiast.

Meerdere jaren pivoteren leidde tot een indrukwekkend resultaat. ‘Voortdurend deden we nieuwe inzichten op en experimenteerden we. In dialoog met leerlingen, leraren, externe partners, het stadsbestuur, hogeschoolstudenten bouw, buurtbewoners en zelfs de Vlaamse Overheid, werd ons speelplaatsproject naar een steeds hoger niveau getild’. ‘Af en toe staken vooroordelen of twijfels de kop op: gaan de wadi, de ontharde delen en houtsnippers niet leiden tot “overlast” en veel vuil in de gebouwen? gaan de hazelaars het wel halen als er kinderen tussen spelen? gaat het in mekaar doorlopen van de buitenruimte van basisschool en secundair niet tot problemen leiden?’ Een speelplaats herdenken is één en al een menselijk proces.

We merkten ook een kronkelende wadi op die doorheen de volledige site zorgt voor een goede afwatering maar ook voor esthetiek en leven! De ballen worden er door de leerlingen vlot met het schepnet uit gehaald. Wat me verder ook opviel: elke vierkante centimeter werd benut: een verspringbak, zitzones, kippenhok, pluktuin met fruitbomen en struiken, meerdere buitenklassen, sportterreinen, korfbalringen, stiltezones, hangplekken en zoals het in een school hoort: een buitenruimte vol leerkansen van het determineren van planten in het kader van een hoogbegaafdenwerking tot de mogelijkheid om binnenkort de handen uit de mouwen te steken bij het kappen van de houtkant. Van houtkant tot hernieuwbare warmte in het warmtenet van de school. Op het Sint-Pietersinstituut kan het allemaal.

In samenwerking met de stad worden ook grotere toekomstplannen gesmeed om de buitenzone van de school mee te integreren in een nieuw te vormen groene as en long die doorheen dit stadsdeel kronkelt. Meer connectie met de omgeving en gedeeld gebruik staan daarbij voorop.

Willem geeft ook aan dat een dergelijk project tijd vraagt, tijd om kansen en mogelijkheden te zien, tijd om in dialoog te gaan, tijd om middelen te zoeken, tijd om te pionieren, tijd om te linken met leerkansen, tijd om ‘out of the box’ te denken en te ‘ondernemen’. ‘We willen leerlingen mogelijkheden tonen om ook thuis bewuste keuzes te maken en met ecologische diversiteit om te gaan. Voor onze school is vanuit slimme oplossingen denken de enige weg en dat willen we in alle dimensies van onze werking waarmaken’ vertelt Willem tenslotte.

Wil je co-creatief met je schoolteam een scherp toekomstgericht onderwijsconcept uittekenen?  Wil je vervolgens dat onderwijsconcept ruimtelijk vertalen (gebouwen, buitenomgeving) om te komen tot een sterk onderwijskundige projectdefinitie die de basis kan vormen voor infrastructuurplannen? Domo de refontiro is als onderwijsdesign-bureau je ideale partner om een sterke ruimtelijke vertaling te maken van je onderwijskundige ambitie. Contacteer ons.