Leren in detentie met Klasbak: “Onderwijs in gevangenis is kansen bieden”

“In 2011 heb ik mijn doctoraat over hulp- en dienstverlening in gevangenissen behaald. Sindsdien leidde ik verschillende onderzoeksprojecten. Vandaag ben ik een van de coördinatoren van PALD, de onderzoeksgroep rond participatie en leren in detentie van de Vrije Universiteit Brussel. In die functie maak ik deel uit van de raad van bestuur van Klasbak. 

Klasbak is opgericht in 2012 als een informeel netwerk voor iedereen die betrokken is bij onderwijs in de gevangenissen. In 2015 kreeg de organisatie meer slagkracht als officiële vzw. Dat ging gepaard met een inhoudelijke verruiming naar leren in detentie, met bijvoorbeeld ook sport en culturele activiteiten. We creëren draagvlak, vragen aandacht voor de thematiek en stimuleren onderzoek.” 

Studiedag 

“Domo de Refontiro heeft ons in 2015 geholpen om onze missie, visie en prioriteiten duidelijk te stellen. Onder begeleiding van Pieter Sprangers en collega onderwijsdesigners van domo de refontiro hebben we ons beleidsplan voor de eerste vier jaar opgesteld. Daarmee vonden we middelen om een coördinator aan te stellen. Ondertussen steunt Klasbak terug volledig op vrijwilligers.” 

Heb je ook nood aan begeleiding bij de opstart van jouw onderwijsorganisatie? Contacteer Domo de Refontiro, we helpen je graag verder. 

“Begin oktober, op de internationale dag van de leerkracht, organiseerden we een studiedag rond leren in detentie. We mochten een honderdtal mensen ontvangen in Brussel. We werken in een moeilijke context, met problemen zoals overbevolking en stakingen. Voor de studiedag kozen we bewust om positieve zaken te belichten. Zo ging iedereen naar huis met veel energie en toffe, nieuwe contacten.” 

Importmodel 

“In 2022 maakten we samen met twee stagiairs een e-book over hoe levenslang leren in detentie er concreet uitziet. Daarvoor interviewden ze mensen die leeractiviteiten aanbieden in gevangenissen maar ook gevangenismedewerkers en personen die er verblijven of verbleven hebben. Er zijn opleidingen voor leerkrachten en voor penitentaire bewakingsassistenten maar die gaan niet specifiek over hoe je leerkansen van personen in detentie stimuleert, terwijl dat een zeer specifieke context is. Ons e-book geeft daar toch een beeld van. Het kaart ook uitdagingen aan, zoals hoe omgaan met digitalisering bij het lesgeven in detentie, of anderstalige personen. 

We zetten in de gevangenissen in op een importmodel. Zo geven CVO’s lessen binnen de muren. Aan hun certificaat is niet te zien waar het behaald is. Het onderwijs zelf is afhankelijk van het soort inrichting. In arresthuizen, waar een groter verloop is, zijn het kortdurende opleidingen. In strafinrichtingen zijn langdurige cursussen een optie. Elke gevangenis biedt sport aan. Op cultureel vlak bekijkt men welke opportuniteiten haalbaar zijn. In Haren bijvoorbeeld wordt een gevangenisradio opgericht. Het leeraanbod groeit ook niet mee met de steeds groter wordende populatie – integendeel, het is roeien met de riemen die we hebben.” 

Detentie als kans 

“99% van de mensen die in een gevangenis verblijft, komt op een dag weer vrij. Dat kan jouw buurman worden, je kan er samen mee in de rij staan bij de bakker, zijn of haar kinderen zitten misschien bij jouw kinderen in de klas. Heb je dan liefst dat die persoon de voorbije jaren op water en brood heeft geleefd, dat we de sleutel van de cel bij wijze van spreken weggegooid hebben? Of heb je liever dat detentie een kans is, zodat ze er anders uitkomen dan ze binnen gegaan zijn? 

Klasbak is een onafhankelijke vzw, ook financieel, waardoor we ons echt kunnen uitspreken. Onze partners vinden elkaar steeds beter, en daar zijn we blij om. Tegelijk ontwikkelen we als netwerkorganisatie initatieven zoals het e-book en de studiedag. Die blijven waardevol voor alle betrokkenen.” 

Meer informatie over Klasbak vind je op klasbak.net. Domo de Refontiro is zelf ook lid van Klasbak en onderschrijft de sterke missie van Klasbak. Domo begeleidt organisaties in hun transformatie. Schakel ons in om ook jou te helpen.