Wat kunnen we leren van het Verenigd Koninkrijk als het aankomt op het invoeren van EdTech in scholen?

Het Departement zette het onderzoek op naar aanleiding van het sterk toegenomen gebruik van onderwijstechnologie tijdens de COVID-19 pandemie.  Het is belangrijk te weten dat de UK al voor de pandemie een sterke voorsprong had m.b.t. digitalisering in onderwijs op Vlaanderen.  De UK behoort immers tot de koplopers op dat terrein in Europa.  Het Departement wil een sterke empirische basis voor het effectief gebruik van technologie opzetten en deze in het hele schoolsysteem verankeren zodat het voor scholen en gezinnen gemakkelijker is om de beste digitale leermiddelen op het juiste moment te gebruiken en op een juiste manier in te zetten. Het onderzoeksproject heeft als doel inzicht te krijgen in wat scholen en hogescholen concreet nodig hebben om nieuwe technologie met succes te implementeren en te verankeren.

De onderzoekers werkten met een kwalitatieve aanpak die bestond uit een combinatie van verschillende onderzoekstechnieken, met name een virtuele rondetafel-bijeenkomst met de belangrijkste EdTech stakeholders, een beknopte literatuurstudie, een engagements- en screeningsonderzoek om scholen te identificeren die nieuwe technologieën al goed hebben geïmplementeerd, diepte-interviews met scholen die recent nieuwe onderwijstechnologie – al dan niet succesvol - implementeerden.

Het onderzoek identificeerde zes verschillende fasen bij de invoering van technologie in de onderwijskundige kernpraktijk. Volgens een sequentieel en gestructureerd proces, benadrukten scholen en hogescholen het belang van voorbereiding op de invoering van technologie-implementatie (bijvoorbeeld het vaststellen van behoeften en het vinden van geschikte EdTech), vóór het implementatieproces zelf. Daarnaast benadrukten de scholen het belang van training, ondersteuning en monitoringprocessen als ondersteuning bij het plannings- en implementatieproces.

In concreto detecteerde het onderzoek volgende zes fasen voor een succesvolle implementatie van onderwijstechnologie:

1. Het vaststellen van de behoeften
2. Geïnformeerde besluitvorming
3. Proefdraaien of testen van EdTech
4. Een EdTech implementatieproces
5. Training en ondersteuning
6. Monitoring van gebruik en effectiviteit

1.     Het vaststellen van de behoeften

Visie

Scholen dienen duidelijk te zijn of helderheid te krijgen over de specifieke behoefte of prioriteit waarop EdTech een antwoord moet bieden. Waarom wil jij van je school een krachtige digitale leeromgeving maken? Voor de meeste scholen was het verbeteren van onderwijs en leren de primaire drijvende kracht achter de beslissing om alle soorten technologie in te voeren, direct of indirect, naast vermindering van de werkdruk of verhoging van de efficiëntie, verbetering van communicatie en het concretiseren van een digitale visie of strategie.

Een heldere digitale visie of strategie, die afgestemd is op - of geïntegreerd met - de doelstellingen van het curriculum en de verbeteringsplannen zorgde ervoor dat de geïmplementeerde technologie relevant was en hielp de school om hun doelen te bereiken. Een strategie die naar de toekomst keek en was afgestemd op de behoeften en de context van elke instelling was ook belangrijk.

In onze eigen procesbegeleidingen dagen wij schoolleiders dan ook steeds uit om grondig na te denken over de achterliggende doelstellingen waarmee ze starten aan het digitaliseringsproces en een school-eigen heldere visie en een edu-digiconcept© te bepalen. We zien daarbij digitale leermiddelen hoofdzakelijk als middel om krachtig(er) onderwijs neer te zetten, dan wel als een doel op zich.

Behoefte-analyse

Scholen hanteerden inspraak om hun behoeften vast te stellen. Ze werkten zowel top-down als bottom-up. Concreet gaat het dan bijvoorbeeld om formele beoordelingen van digitale leermiddelen en medewerkersbevragingen.

Vanuit domo de refontiro adviseren wij eveneens om met medewerkers in dialoog te gaan over wat zij nodig hebben om deze stap effectief te kunnen zetten.

2.     Geïnformeerde besluitvorming

De sleutel tot een succesvolle implementatie was geïnformeerde besluitvorming en er waren aanwijzingen dat scholen meerdere informatiebronnen gebruikten om onderzoek te doen naar EdTech (zoals het zoeken naar aanbevelingen van onderwijsprofessionals en vertrouwde EdTech partners, en zien hoe technologie werkte in een onderwijssetting).

Gezamenlijke besluitvorming was ook belangrijk om ervoor te zorgen dat beslissingen over nieuwe technologie robuust en weloverwogen waren.

Overwegingen bij het nemen van beslissingen om technologie te implementeren waren onder meer:

• Of de technologie voldoet aan de behoeften van de medewerkers en/of de leerlingen;
• de afstemming op - of integratie met -  de reeds bestaande infrastructuur;
• het gebruiksgemak en toegankelijkheid, met inbegrip van het vertrouwen en de competenties van de medewerkers en/of de technologie geschikt is voor verschillende soorten leerlingen;
• de kosten van de implementatie van de technologie en het beschikbare budget, met inbegrip van lopende onderhouds-/vernieuwingskosten en het bijkomend gebruiken van gratis hulpmiddelen.

Als schoolleider is het daarbij belangrijk om steeds helder te communiceren en een doordacht teamarchitectuur uit te werken waarbij je gezamenlijk en co-creatief aan de slag kan gaan. Je neemt daarbij best voldoende ruimte om alle medewerkers goed te informeren.

3.     Testen van Edtech

Proefprojecten ondersteunden scholen door hen in staat te stellen de doeltreffendheid te onderzoeken. Het piloottraject omvatte over het algemeen een eerste test van de technologie, planning voor de pilot (bijvoorbeeld het vaststellen van doelstellingen, rollen en verantwoordelijkheden, feedbackmechanismen), het testen van de gebruikers en vervolgens herziening of evaluatie.

Pilots werden succesvol bevonden wanneer ze betrekking hadden op:

• Medewerkers en/of lerenden met uiteenlopende vaardigheden die het vertrouwen hadden om de de technologie te testen;
• het gebruik van een 'test'- en 'controle'-groep;
• tijd reserveren voor medewerkers om nieuwe technologie te verkennen en te testen;
• reflecteren over de lessen die uit de pilots werden getrokken.

Binnen domo de refontorio scouten en testen wij al bijna tien jaar Edtech op basis van transparante kwaliteitscriteria. Dit laat toe het kaf van het koren te scheiden en enkel met gecureerde Edtech aan de slag te gaan die effectief een impact heeft op het leren van de leerlingen.

4.     Een EdTech implementieproces

De stadia die scholen doorliepen om EdTech te implementeren en te verankeren waren verschillend en afhankelijk van het type technologie dat werd geïmplementeerd (bijvoorbeeld de omvang en focus van de EdTech).

De stadia voor de invoering van EdTech omvatten in grote lijnen:

• planning van de implementatie;
• beoordeling en voorbereiding van de infrastructuur
• stimuleren, aanmoedigen en ondersteunen van het gebruik;
• stroomlijnen van de integratie.

De planning van de implementatie werkte goed wanneer scholen:

• De proefgegevens bekeken om de bredere uitrol te helpen vormgeven en eventuele problemen of uitdagingen aan te pakken;
• een duidelijk tijdschema en plan hadden opgesteld voor de invoering, waarbij rekening werd gehouden met de verantwoordelijkheden en tijdsbeschikbaarheid van medewerkers;
• duidelijke verwachtingen voor het gebruik afgesproken werden;

Het voorbereiden van de bestaande school-/schoolinfrastructuur op technologie was een belangrijke stap, vooral wanneer systemen voor de hele school werden ingevoerd of wanneer de omvang van de in te voeren technologie een aanzienlijke impact zou hebben op de bestaande infrastructuur of werkwijzen.

Scholen die vonden dat dit werkte, hadden:

• Een infrastructuuraudit uitgevoerd om de geschiktheid van de huidige technologie te beoordelen;
• het technisch personeel de tijd gegeven om de technologie te testen voordat deze werd ingevoerd;
• de praktische aspecten van de invoering van EdTech aangepakt (bijvoorbeeld toegang voor leerlingen en medewerkers);
• onderzocht hoe nieuwe EdTech systemen geïntegreerd kunnen worden met bestaande systemen;
• nagegaan hoe de EdTech gemakkelijk op afstand toegankelijk kan zijn;

Het betrekken van gebruikers (medewerkers, leerlingen en ouders) bij de implementatie van EdTech was cruciaal om ervoor te zorgen dat de technologie goed werd geïmplementeerd en dat de gebruikers werden uitgerust met de vaardigheden, het vertrouwen en de mogelijkheden om de technologie effectief te gebruiken.

Naast opleiding en ondersteuning, waren de mechanismen die centraal stonden bij de betrokkenheid van gebruikers:

• Het communiceren van de visie en aanpak voor EdTech. Dit omvatte heldere communicatie over het doel ervan;
• betrokkenheid en inzet van de schoolleiding. Dit hield in dat zij bereid waren om hun eigen praktijken aan te passen, het inzetten van voldoende middelen (zoals financiën en medewerkers), en het toewijzen van geschikte medewerkers (zoals digitale leiders, EdTech-leiders), om de implementatie te bevorderen;

5.     Training en ondersteuning

Het invoeren van flexibele, voortdurende opleiding en ondersteuning tijdens de implementatie was door de scholen cruciaal voor het normaliseren van het technologiegebruik en het aanmoedigen van gebruikersbetrokkenheid.

Scholen boden opleidingen en ondersteuning aan die:

• Ondersteund werden door een sterk kader dat rekening hield met bestaande structuren voor professionele ontwikkeling, de toewijzing van middelen, het evenwicht tussen technische en pedagogische ondersteuning en deskundigheid van de opleiders.
• continu maar gefaseerd en gestaag de kennis en het vertrouwen van de medewerkers opbouwen door te beginnen met een basisopleiding en vervolgens meer diepgaande of intensieve opleiding volgens gepersonaliseerde behoefte;
• verschillende opleidings- en werkvormen gebruikten waardoor gebruikers via verschillende leeractiviteiten toegang hadden tot de opleiding;
• gebruikers de tijd geven om te oefenen en zich aan te passen aan de technologie. Bijvoorbeeld door mogelijkheden om de EdTech in de praktijk te zien, het differentiëren en personaliseren van training en ondersteuning (inclusief het aanbieden van training op verschillende niveaus), en het ontwikkelen van een peer-to-peer model van ondersteuning of professionele leergemeenschap.

6.     Monitoring van gebruik en effectiviteit

Scholen konden voorbeelden geven van monitoring-methoden die zij gebruikten om na te gaan hoe goed technologie wordt gebruikt en ingebed:

• Het zien van EdTech in de praktijk in een onderwijs- en leeromgeving met behulp van methodieken zoals leerwandelingen, observaties in klaslokalen;
• toezicht houden op het gebruik van EdTech om te begrijpen of technologie werd gebruikt zoals zoals bedoeld. Er waren voorbeelden van scholen die de gebruiksfrequentie monitorden (zoals het bijhouden van log-ins) en in kaart brachten in welke lessen EdTech werd gebruikt;
• het verzamelen van frequente gebruikersfeedback (van medewerkers, ouders en leerlingen) op de ingevoerde technologie, met inbegrip van enquêtes onder leerlingen, medewerkers en ouders, voortdurende dialoog met de medewerkers via formele of informele bevragingen, en de ontwikkeling van casestudies.

De grote uitdagingen die scholen zien, zijn enerzijds op infrastructuurniveau het vermogen van de infrastructuur om nieuwe technologie die wordt ingevoerd te ondersteunen, het beschikbare budget om technologie aan te schaffen (inclusief de mogelijkheid om de de lopende kosten van het onderhoud van EdTech binnen grenzen te houden), de capaciteit van het technisch ICT-personeel om nieuwe EdTech te implementeren en de integratie van nieuwe EdTech met bestaande systemen om te zorgen voor compatibiliteit en afstemming.

Op het niveau van onderwijs en leren anderzijds waren de grote uitdagingen om te weten te komen wat de gevolgen zijn voor de leerresultaten, de gevolgen zijn op de onderwijs- en leermodellen.

Op gebruikersniveau werden de verschillen in capaciteiten, vertrouwen en bereidheid van de medewerkers om de onderwijstechnologie te gebruiken als een uitdaging gezien.

Scholen konden bijkomend hun visie geven op de voordelen en de impact van de invoering van EdTech. Effecten werden gerapporteerd over:

• Medewerkers - met name op de werkdruk van de medewerkers -  zoals minder tijd nodig voor het voorbereiden van lessen en verbeterwerk. Effecten waren ook merkbaar op het vergroten van het vertrouwen en de vaardigheden van de medewerkers in het gebruik van EdTech, op het verbeteren en aanmoedigen van creativiteit in het onderwijs en bij de ondersteuning van evaluatie;
• verbeteringen in de betrokkenheid van leerlingen en hun vertrouwen in hun leerproces, zelfstandigheid, leervorderingen, kwaliteit van het geproduceerde werk en verbetering van de communicatie tussen leerlingen, medeleerlingen en leerkrachten;
• ouders hebben een duidelijker inzicht in de verwachtingen van de school en een grotere betrokkenheid bij het werk van hun kind en er is een grotere aanwezigheid op ouderavonden.

Literatuuronderzoek

Het rapport omvat tenslotte een beperkt literatuuronderzoek waaruit we deze twee aanbevelingen u zeker niet willen onthouden:

1. Onderneem een voorafgaande effectbeoordeling van een EdTech-product voordat je ermee aan de slag gaat in de school. Een effectbeoordeling maakt het via een gestructureerd proces mogelijk om de implicaties in kaart te brengen van de implementatie van een EdTech-product voor alle gebruikers en de bredere instelling voordat het product effectief wordt ingevoerd.
2. Beoordeel de geloofwaardigheid van de beweringen van de productontwerpers van het digitale leermiddel.  Vraag EdTech aanbieders naar de beschikbaarheid van (wetenschappelijke) evidence: systematische reviews, case studies, blogs en empirisch onderzoek.

We waarschuwden er in het verleden met ‘domo de refontiro’ al meermaals voor dat in Vlaamse scholen nog te lichtzinnig omgesprongen wordt met de onderwijskundige waarde van digitale leermiddelen. Is er (wetenschappelijke) evidence die de aanbieder kan aanreiken dat het digitaal leermiddel een positieve impact heeft op het leren? Zie ook onze lijst met kwaliteitscriteria om het kaf van het koren te scheiden in de wereld van de digitale leermiddelen.

Laat je ondersteunen

Als onderwijsdesigners zijn we verheugd te lezen dat de resultaten van bovenstaande studie onze eigen aanpak en procesbegeleidingen naadloos ondersteunen.  Ons team van onderwijsdesigners ontwierp een heldere tool om met uw schoolteam werk te maken van een effectieve en kwaliteitsvolle implementatie van onderwijstechnologie in uw school. De tool omvat de verschillende fasen zoals ze hierboven worden omschreven en focust daarnaast bijkomend sterk op de onderwijskundige en pedagogisch-didactische onderbouwing van de digi-sprong.  We begeleidden de afgelopen jaren vele schoolteams succesvol bij de eerste en volgende stappen in hun digitale transformatie. Heb jij ook nood aan een sparringpartner? Wij gaan graag met u in dialoog.

Bron: Department for Education. (2022, September 29). Implementation of education technology in schools and colleges. GOV.UK. https://www.gov.uk/government/publications/implementation-of-education-technology-schools-and-colleges?utm_source=sendinblue